Recensie: De Kruisdraagster – Lydia Schwarz

De Kruisdraagster – Lydia Schwarz
Originele titel: Die Kreutzträgerin
Uitgeverij: Callenbach
Uitgave: november 2015
ISBN: 9789026621437
Prijs paperback: €19,99
”De kruisdraagster’ van Lydia Schwarz is een spannend verhaal over de verre toekomst.
Anna woont in de perfecte wereld. Vrijheid, gerechtigheid, tolerantie en vrede zijn in het Europa van de 22e eeuw werkelijkheid geworden. Door een uitgebreid systeem leeft iedereen het volmaakte leven, zonder ziekte en werkloosheid. Alle landen werken samen en oorlogen zijn verleden tijd. Voor iedereen wordt gezorgd, ieders identiteit is bekend en ieders schreden worden gevolgd. Maar Anna is niet hetzelfde als de mensen om haar heen. Niemand weet dat zij met gevaar voor eigen leven thuis een groot geheim bewaart.

Lydia Schwarz werd gefascineerd door de wereld van The Hunger Games. Haar boek werd een geheel eigen verhaal, met als enige overeenkomst: het gaat over de toekomst. Daar gaf de schrijfster in haar gewaagde debuut een heel persoonlijke invulling aan. Haar dystopische roman De Kruisdraagster lijkt in de tweeëntwintigste eeuw te beginnen als een utopie: Europa heeft eindelijk de vrede gevonden.

‘Perfecte’ wereld
In het toekomstige Europese rijk is het wereld gebouwd op vier pijlers: vrijheid, gelijkheid, verdraagzaamheid en vrede. Ziektes zijn uitgebannen, niemand is meer werkloos en het eten wordt zo verdeeld dat niemand meer honger heeft. In dit vrije Europa weet het staatsbestel wie iedereen is.

Zo ook van Anna Tanner, een jonge studente wier leven al is uitgestippeld: ze volgt de apollinische leerweg op het humanium, waar ze uiteindelijk de zeven niveaus van zelfontplooiing zal doorlopen. Ze is pas op het tweede niveau, maar zal uiteindelijk haar leven vol regels en orde volbrengen. Totdat ze ondanks haar goede bedoelingen enkele regels aan haar laars lapt. Ze maakt kennis met een wereld van christenen die ondergronds leven, met gevaar voor haar eigen leven; Europa in deze eeuw is tevens een eeuw van christenenvervolging.

Een levensweg met het geloof in God? Dat wordt niet getolereerd.

Lydia Schwarz bouwt een originele wereld die we nog niet eerder tegen zijn gekomen in dystopische boeken, namelijk met een verhaal rondom het geloof. Ze slaat niet de weg in die je mogelijk zou verwachten van Europa. Namelijk alleen de apollinische leerweg, die streeft naar het optimaal ontwikkelen van het intellect, en de dionysische leerweg, waarbij verdraagzaamheid en vrede centraal staan, zijn geoorloofd. Een levensweg met het geloof in God? Dat wordt niet getolereerd.

Daarmee kiest Schwarz voor een gevoelige kwestie in een tijd waarin niet ieders geloof wordt getolereerd. Zou het echt kunnen dat we in een wereld terecht komen waar je niet meer in je eigen God mag geloven? Noemt een maatschappij zich echt perfect als er geen oorlogen en ziektes meer zijn, terwijl er in het donker bevolkingsgroepen worden onderdrukt en vervolgd?

(Te) uitgebreide wordbuilding rondom twintiger
De bedachte wereld in van De Kruisdraagster zit enorm goed in elkaar. Het systeem wordt uitgebreid uitgelegd en in verband gebracht met de Europese geschiedenis die we wel kennen, alleen komt mede daardoor het verhaal weer slecht op gang. Schwarz maakt namelijk de fout in het begin van haar boek haar hele wereld weg te willen geven en daardoor raak je verstrikt in pagina’s vol details en beschrijvingen. Ik heb in het gewone leven al moeite om een hele geschiedenisles vol interesse te volgen, dus als er haast een heel hoofdstuk mee gevuld wordt, is het voor mij toch wat lastig doorheen te komen. Je moet echt wat moeite doen om na alle achtergrondinformatie in het verhaal te kunnen komen.

De gedachtegang die Anna heeft is volwassener dan bij een jonger personage.

Gelukkig helpt het dat te midden van die uitgebreid beschreven wereld een herkenbaar hoofdpersonage staat. Anna is namelijk een twintiger, hoe leuk! Voor de wat oudere lezers is het daardoor een stuk makkelijker om zich in haar te verplaatsen. Anna doet daarbij weer niet te oud aan, net als een jonger personage heeft ze genoeg problemen om mee te dealen en vragen die ze moet beantwoorden, maar de gedachtegang die ze daarbij heeft is volwassener: haar vragen zijn haar levensvragen.

Religieuze levensvragen
Wat ons tevens weer brengt bij het religieuze aspect van het boek. Dat is zeer aanwezig vanaf het moment dat Anna de ondergrondse groep christenen onder spoor 5 van het treinstation ontmoet. Deze groep verandert al Anna’s zekerheden in onzekerheden: ze moet op zoek naar de waarheid. En die waarheid brengt verschillende vragen tot Anna: Wie is God? Is Jezus voor mij gestorven? Geloof je in iemand waar geen wetenschappelijk bewijs voor is en die je niet kunt zien? Waar geloof ik in?

De filosofische vragen worden beantwoord met behulp van vele Bijbelteksten uit De Nieuwe Bijbelvertaling. En om eerlijk te zijn: daar moet je tegen kunnen. Ik heb geen probleem met boeken over het geloof, maar om het maar te proberen onder woorden te brengen: het is heel sterk aanwezig in het boek. Daardoor had ik het gevoel dat ik  wat meer van het boek af stond en kon ik er meerdere malen niet goed in komen.

Er wordt in het midden gelaten wat je zelf als lezer zou moeten geloven – in het begin kan Anna namelijk ook nog niet snappen dat je tot een onzichtbaar iemand zou bidden en gaandeweg wordt haar visie bijgesteld – maar er wordt wel zeker een heel Bijbels karakter neergezet in het boek waar je niet omheen kunt. Als je weinig met het geloof hebt, is een boek van 462 bladzijden dan een dikke pil.

Als je dus wel klaar bent om Anna op het humanium en ondergronds te volgen in haar strijd voor de waarheid en gerechtigheid, is het goed om eerst na te denken of een boek met christelijke verwijzingen wel jouw ding is. Past dat wel bij jouw interesses? Dan kan Kruisdraagster je met haar geweldig uitgedachte wereld zeker boeien.